Çocuklarda Uyku Apnesi

Çocuklarda Uyku Apnesi; Uyku hemen hemen tüm canlıların olmazsa olmaz fizyolojik olan ihtiyaçlarından biridir. Özellikle en gelişmiş ve karmaşık beyin yapısına sahip olan kişiler için uykusuz hayat devam ettirmek mümkün değildir. Kişi yavrusu doğduğu zaman beyni tamamen gelişmiş ve olgunlaşmış olmaz. Beyin ağırlığı hayatın ilk aylarında iki katına yükselir. İlk senelerinde yeniden iki katı büyür. Bu zaman içinde beynin uykuya ihtiyacı her zamankinden daha fazladır. Yeni doğan, günde 19 ve 22 saat kadar uyuyabilir. Daha da önemli olanı, bu uykunun yüzde 80'e varan miktarı, rem Uykusu ismi verilen, rüyaların en fazla görüldüğü ve belleğimizin pekiştiği uyku evresi içinde geçer.

Sağlıklı olan büyüme ve zihinsel gelişme için sağlıklı uyku vazgeçilmez bir şarttır. Bundan başka, büyüme hormonu özellikle derin uyku döneminde salgılanır ve bebeğin/çocuğun düzgün gelişmesinde en önemli rolü oynar. Bu sebeplerle çocuklardaki uyku kalitesini ve zamanını bozan sorunlar, önemli gelişim ve davranış problemlerine neden olabilir. Bu sorunların bir bölümü ısı, gürültü, yatağın rahatsızlığı gibi dış etkenlerden, bazıları sindirim problemleri, diş çıkartma, ağrılar ve acılardan kaynaklanabilir. Çocuklar bilinçlendikçe korkular, endişeler ve huzursuzluklar kötü rüyalar, kabuslar da uykularını bazen olumsuz yönde etkiliyebilir.

Anne ve babaların dikkat etmesi gereken bir sorunda bebeklerin ve çocukların uykudaki solunumlarının düzgün bir şekilde olup olmadığıdır. Bazen hırıltılı nefes almak ya da 1 ve 2 saniye nefes tutmak olağan sayılabilir. Fakat horlama, 3 ve 4 saniyeyi aşan nefes kesilmeleri, nefes tutarak çırpınarak uyanma, özellikle dudaklarda hafif bir şeklide de olsa morarmalar, uyku apnesi ya da üst solunum yolları direnci isimleri verilen rahatsızlıkların belirtileridir ve çocuğun mutlaka bir çocuk doktoruna ve gerekirse kulak burun boğaz doktoruna başvurulması gerekir.

Solunum hava akımının en az 10 saniye kesintiye uğramasına apne denir. Saatteki apne miktarı tıkayıcı uyku apnesi için daha çok tercih edilen bir kriterdir ve teşhis koymak için 5'in üstünde olması gerekir. Teşhis de uykuda video kaydı yardımcı olabilir. Bilimsel manada kesin teşhis polisomnografi ile konur. Yapılan araştırmalara göre uyku bozukluğu her 100 çocuktan 7 ve 10 ‘unun problemidir. Çocuklarda uyku bozukluğu sebepleri ise geniz eti büyüklüğü, bademcik büyüklüğü, akut veya kronik sinüzit, burun eti şişlikleri, alerjik rinitler.

Burun deliklerini burun içerisinden ayıran oluşumun eğriliği, nezle, burunda yabancı cisim, burun içi ve gerisinde doğumsal bir şeklide gözüken kitle ve kistler, dil arkası lenf dokusunun büyümesi, çenenin iskelet yapısında gelişme geriliği, büyük dil, genizde kitle, boğazda infeksiyon, ödem, kitle, aşırı şişmanlık gibi etkiler. Ayrıca araştırmacılar, obez olan çocuklarda obstrüktif uyku apnesi gözükme olasılığının 2 kat çok bulunduğu tespit edilmiştir. Çocuklarında horlama ve uykuda soluk kesilme problemi olan ailelerin hemen bu mevzudaki Uzman doktorlara başvurmaları gereklidir. Aksi durumda çocukların hem fiziksel hem de zihinsel gelişimleri olumsuz bir şekilde etkileniyor.

Horlama ve soluk kesilmesi şeklindeki uyku bozuklukları çocuklarda aşırı hareketlilik problemine sebep olurken okul başarısını da olumsuz yönde etkiliyor. Çocuklarda kişilik problemlerine, okul başarısızlıklarına ve fizik mental gelişim problemlerine sebep olabiliyor. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite teşhisi konan çocukların yüzde 25'inde uyku apnesi tespit edilmiştir. Netice ise davranış bozuklukları, öğrenme güçlükleri, dalgınlık, huysuzluk, aşırı yaramazlık şeklindeki sorunlardan gece altını ıslatmaya varan fazla miktarda probleme sebep olabilir.

Uyku apnesi kesin ilişkisi bilinmemesine rağmen bazı ani çocuk ölüm durumu vakaları ile ilişkilidir. Uyku apnesinin ani olan çocuk ölüm sendromundaki muhtemel rolü günümüzde halen araştırılmaktadır. Tıkayıcı uyku apnesi esnasında klinik olarak çarpıcı olan bulgular gözlenir. Uykuda sıçramalar, uyanmalar ve bozulmuş olan uyku düzeni meydana gelir. Çocuk terleyerek, bazen boğularak, çırpınmalar ile uyanır. Gündüz ise okul performansı azalır, gündüz uyuklamaları ve konsantrasyon bozukluğu meydana gelir. Uykuda büyüme hormonu salgılandığından, uyku bozukluklarında bu hormonun salgısı düşer ve gelişme geriliği gözükebilir.